Sunday, February 24, 2013

Tatacara penggunaan kata adjektif berkaitan perasaan

Tatacara penggunaan

 kata adjektif berkaitan perasaan



PERKATAAN sayang tergolong ke dalam sejumlah kata adjektif yang membawa konsep perasaan. Contoh lain, antaranya malu, marah, benci, berani, kasih, ragu, takut dan lain-lain lagi.
Dalam bahasa Melayu, jika kata adjektif hendak diluaskan struktur unsurnya (konstituen) dengan menambahkan kata nama selepasnya, maka lazimnya, kata adjektif itu diikuti oleh kata sendi nama seperti 'akan', 'pada', 'kepada' dan seumpamanya. 




Perhatikan ayat-ayat contoh berikut ini:




1. (a) Penduduk di kampung itu sangat benci dengan perangai buruk pemuda itu.
(b) Penduduk di kampung itu sangat benci akan perangai buruk pemuda itu.




2. (a) Anak muda kini suka akan hiburan bercorak muzik.
(b) Anak muda kini suka pada hiburan bercorak muzik.




3. (a) Adik bongsu Kuswadi takut akan hantu.
(b) Adik bongsu Kuswadi takut pada hantu.





4. (a) Megawati amat sayang terhadap anak dan menantunya.
(b) Megawati amat sayang akan anak dan menantunya.
(c) Megawati amat sayang kepada anak dan menantunya.



Kata-kata adjektif dalam ayat (1) hingga (4) diikuti oleh kata sendi 'dengan', 'akan', 'pada' 'kepada' dan 'terhadap'. 




Ayat-ayat tersebut salah jikalau ayat-ayat itu tidak mengandungi kata sendi nama selepas kata adjektif kerana kata-kata adjektif itu merupakan kata adjektif yang memerlukan kata sendi nama selepasnya. 




Oleh yang demikian, 
salahlah jikalau ayat-ayat di atas ditulis begini:




1. (c) *Penduduk di kampung itu sangat bencikan perangai buruk pemuda itu..



2. (c) *Anak muda kini sukakan hiburan bercorak muzik.



3. (c) *Adik bongsu Kuswadi takutkan hantu.



4. (c) * Megawati amat sayangkan anak dan menantunya.



Lain pula halnya jikalau kata-kata adjektif itu dijadikan kata kerja dengan menambahkan imbuhan yang sesuai. 



Misalnya, sayang dijadikan menyayangi, benci menjadi membenci, suka menjadi menyukai dan menyukakan, kata adjektif takut menjadi menakuti dan menakutkan, dan kata adjektif rindu menjadi merindu, dan merindukan.




Bagi kata adjektif rindu, kadang-kadang orang tersilap dalam penggunaan bentuk rindu akan, merindu dan merindukan. 




Frasa rindu akan ialah frasa adjektif (kata adjektif + kata sendi), manakala merindu dan merindukan ialah kata kerja transitif. Daripada ketiga-tiga bentuk kata tersebut dapat dibinakan ayat-ayat seperti yang berikut:





5. Latifah rindu akan kekasihnya.



6. Sejak pemergian kekasihnya di perbatasan, sejak itulah dia merindu.



7. Rosnita merindukan kampung halamannya.



Frasa sendi rindu akan tidak boleh
 menjadi *rindukan seperti dalam ayat: 





(9) *Pungguk rindukan bulan. 




Ayat ini salah kerana kata adjektif rindu
 tidak dapat menerima akhiran -kan
 (semua kata adjektif tidak boleh menerima akhiran -kan dalam bahasa Melayu
 melainkan jika hendak mengubah kelas katanya). Sebaliknya kata adjektif rindu itu
 perlu menerima kata sendi 'akan'. 





Jikalau akhiran -kan hendak digunakan, maka perlulah kata adjektif rindu diubah menjadi kata kerja merindukan. Jadi ayat (9) itu betul jika kata rindukan menjadi merindukan seperti dalam ayat
(10) Pungguk merindukan bulan.






Harus diingat juga, apabila kata adjektif disertai akhiran -kan, maka kata yang tadinya daripada golongan kata adjektif itu berubah kelasnya menjadi kata kerja pasif, dan hal ini akan melibatkan berlakunya hukum tentang bentuk ayat pasif pula. 






Misalnya, kata adjektif takut ditiadakan maka terbentuklah perkataan takutkan. Perkataan takutkan bukan kata kerja transitif, tetapi kata kerja pasif. 





Dengan kata kerja transitif menakutkan kita dapat membentuk ayat aktif transitif seperti: 





(11) Saya menakutkan kanak-kanak itu. 




dengan maksud 'menyebabkan' atau 'menjadikan' kanak-kanak itu takut.




Daripada ayat-ayat aktif ini sebagai ayat dasar, kita dapat membentuk ayat pasif songsang seperti yang berikut: 




(11a) Saya takutkan kanak-kanak itu.
Ayat (11a) ini berbeza dari segi semantik dengan ayat (12) di bawah




(12) Saya takut akan kanak-kanak itu. 




Makna ayat (11a) ialah bahawa 'kanak-kanak itu takut', sementara makna ayat (12) ialah bahawa 'saya dan bukan kanak-kanak itu yang takut'.




Perhatikan perbezaan
 ketiga-tiga ayat berikut ini:



(13) Saya gemarkan buah-buahan tempatan.


(13a) Saya gemar akan buah-buahan tempatan.


(13b) Saya menggemari buah-buahan tempatan.


Ayat (13) *Saya gemarkan buah-buahan tempatan, berbeza maknanya dengan ayat (13a) Saya gemar akan buah-buahan tempatan, atau (13c) Saya menggemari buah-buahan tempatan.




 Ayat (13) bermakna buah-buahan menjadi gemar oleh perbuatan saya, tetapi bukanlah saya gemar akan (menggemari) buah-buahan tempatan.




Demikianlah beberapa tatacara penggunaan kata adjektif bahasa Melayu yang betul. Penggunaan tatacara yang betul ini dapat membantu pengguna bahasa Melayu berbahasa persis.





Artikel Penuh: http://www.utusan.com.my/utusan/Pendidikan/20130218/pe_02/Tatacara-penggunaan-kata-adjektif-berkaitan-perasaan#ixzz2LnUzSvDB
© Utusan Melayu (M) Bhd
 

Wednesday, February 13, 2013

Penjodoh bilangan

Penjodoh bilangan untuk kata nama benda hidup

DALAM kegiatan berbahasa, lumrah didapati pengguna bahasa Melayu cenderung meninggalkan penjodoh bilangan.
Ada dalam kalangan mereka berpendapat bahawa tidak menggunakan penjodoh bilangan sebelum sesuatu kata nama tidak akan menjejaskan maksud sesuatu ayat. Tanpanya, pembaca tetap dapat memahami maksud ayat.
Dalam media massa, sama ada media cetak atau media elekronik dapat kita temukan ayat-ayat contoh seperti yang berikut:
1. Lima pendatang tanpa izin ditangkap oleh polis.
2. Beberapa jalan di kawasan itu ditenggelami air.
Kedua-dua ayat 1 dan 2 akan menjadi persis apabila penjodoh bilangan orang dan batang dibubuh di hadapan kata nama pendatang (ayat 1) dan jalan (ayat 2).
Ketiadaan penjodoh bilangan juga menerbitkan maksud yang pelbagai. Kepelbagaian maksud itu menyebabkan maksud ayat tidak khusus.
Dalam ayat contoh 1 misalnya, bilangan 'enam' itu boleh jadi membawa maksud jumlah individu atau jumlah kumpulan, atau jumlah gerombolan.
Hal ini menunjukkan betapa pentingnya penjodoh bilangan untuk menyampaikan maklumat yang tepat.
Di samping itu, penjodoh bilangan berfungsi untuk mengindahkan gaya bahasa selain melembutkan serta menimbulkan lenggang-lenggok bahasa yang menarik. Tanpa penjodoh bilangan, kelembutan dan keindahan bahasa tidak berapa ketara.
Apakah penjodoh bilangan? Penjodoh bilangan ialah perkataan yang terletak di antara kata bilangan dan kata nama sesuatu frasa nama.
Pendeta Za'ba menamakan penjodoh bilangan sebagai "pemadan bilangan".
Dalam tulisan kali ini, saya akan berbicara tentang penjodoh bilangan untuk kata nama hidup.
Dalam bahasa Melayu, kata nama hidup dapat dibahagikan kepada dua, iaitu manusia dan bukan manusia. Penjodoh bilangan untuk manusia berbeza daripada penjodoh bilangan bukan manusia.
Penjodoh bilangan untuk manusia bergantung pada jumlah bilangan nombor atau bilangan kuantiti. Penjodoh bilangan untuk manusia yang menunjukkan jumlah bilangan ialah orang.
Bagi bilangan yang menunjukkan kuantiti pula, penjodoh bilangannya ialah kumpulan, pasukan dan gerombolan.
Beberapa ayat contoh yang menggunakan penjodoh bilangan tersebut ialah:
3. Seorang pelancong asing sedang makan di restoran itu.
4. Enam orang kanak-kanak tadika bermain di padang permainan.
5. Beberapa kumpulan sukarelawan telah berangkat sebentar tadi.
6. Dua pasukan kriket di daerah kami bertemu dalam perlawanan akhir.
7. Segerombolan pengganas telah ditawan oleh askar kerajaan di tepi rawa.
Penjodoh bilangan gerombolan digunakan untuk kumpulan orang jahat, seperti samseng, pengganas, penjenayah, penjarah, penyamun dan seumpamanya.
Organ di dalam tubuh manusia seperti usus, jantung, paru-paru, pankerias, hempedu, limpa dan lain-lain tidak menggunakan penjodoh bilangan, kecuali organ hati yang diberi penjodoh bilangan keping, seperti sekeping hati.
Penjodoh bilangan untuk benda bernyawa bukan manusia dapat dibahagikan kepada dua, iaitu binatang dan makhluk lain.
Seperti halnya dengan penjodoh bilangan untuk manusia, penjodoh bilangan untuk binatang juga bergantung pada jumlah bilangan atau jumlah kuantiti.
Bagi menunjukkan jumlah bilangan (nombor), penjodoh bilangannya ialah ekor. Penjodoh bilangan yang menunjukkan kuantiti pula ialah kawan. Contoh dalam ayat:
8. Saya membeli dua ekor itik bemban.
9. Beberapa ekor kerbau balar berkubang di sawah.
10. Pemburu itu terserempak dengan sekawan gajah.
Penjodoh bilangan ekor digunakan untuk semua binatang, sama ada bersaiz besar atau kecil, tidak kira binatang itu mempunyai ekor atau tidak. Semut, ketam dan siput binatang yang tidak mempunyai ekor, tetapi tetap menggunakan penjodoh bilangan ekor.
Binatang yang menerima penjodoh bilangan ialah binatang yang dapat dikira dan dilihat. Binatang yang bersaiz mikro, yakni yang bersaiz halus seperti bakteria, ameba, virus, kuman, dan protozoa tidak menggunakan penjodoh bilangan.
Kita tidak menyebut seekor bakteria, lima ekor virus atau beberapa ekor kuman.
Jenis benda bernyawa bukan manusia yang kedua, iaitu makhluk asing, ialah seperti malaikat, syaitan, iblis, bidadari dan bunian.
Masyarakat Melayu menggolongkan makhluk jenis ini kepada dua, iaitu golongan yang baik dan golongan yang jahat.
Makhluk yang baik dikatakan berperangai seperti manusia. Makhluk tersebut ialah bidadari dan bunian, dan penjodoh bilangannya ialah orang.
11. Tujuh orang bidadari telah turun dari kayangan ke taman tuan puteri.
12. Orang kampung mengatakan Tok Ketua telah berkahwin dengan seorang bunian.
Demikian huraian berkenaan dengan penjodoh bilangan untuk kata nama benda hidup. Dalam siaran akan datang, dibincangkan pula penjodoh bilangan bagi benda tidak bernyawa.


:)


https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEidVEVS3GouuDu1bM8ftAVh0dMW5mZP-3z7Z8LIjjcH7J0fr0bwTOPHh8xu5k0AEZ_FmNyBq-4OjkVtXpsEB7fY7HeGwWCnfi7NA_xxwUENKGpLbHX-TffTQvmZrNJgsosDGaKNrx7rCKg/s640/selamat-hari-jadi-ekad.gif